مفاهيم و اصول بنيادي حسابداري
ميثاقها ، قواعد و رويه هايي هستند که در طول زمان توسط بشر و در پاسخ به نياز هاي جوامع به اطلاعات مالي بنا نهاده شده است و بتدريج تغيير ، تحول و تکامل يافته است و به اين دليل مفاهيم عمومي حسابداري را اغلب اصول پذيرفته شده حسابداري مي نامند..
هدف از وضع و تدوين اصول پذيرفته شده حسابداري
هدف،ايجاد سيستمي يکنواخت براي پردازش اطلاعات مالي و تهيه و ارائه گزارشهاي مالي مفيد براي تصميم گيريهاي مختلف است.
طبقه بندي مفاهيم عمومي حسابداري
1 – فرضيات مبنا يا مفاهيم بنيادي حسابداري
2 – اصل عمومي حسابداري
3 – قيود يا ميثاقهاي تعديل کننده
4 – رويه هاي حسابداري يا اصول تفضيلي و يا استاندارد هاي حسابداري
1- فرضيات مبنا يا مفاهيم بنيادي حسابداري
الف)فرض تفكيك شخصيت
ب)فرض اندازه گیری برحسب واحدپول
ج)فرض تداوم فعاليت
د ) فرض دوره مالی
ه) فرض تعهدي
مفاهيم بنيادي که زير بناي لازم را براي حسابداري مؤسسات فراهم مي کند و شالوده ساير مفاهيم و اصول حسابداري قرار مي گيرند، فرضيات مبناي حسابداري نامنده مي شود . اين فرضيات به لحاظ داشتن فايده در نيل به هدفها و انجام دادن عمليات حسابداري، در طول زمان به وجود آمده و بعنوان مفاهيمي بديهي و بدون نياز به استدلال و اثبات ، مورد پذیرش قرار گرفته اند
این فرضیات بقرار زیر مي باشد:
الف)فرض تفكيك شخصيت: منظور قائل شدن موجودیتی مستقل وهویتي متمايز برای هر مؤسسه جداي ازمالک یا مالکان و نگهداری حساب و تهیه صورتهاي مالي برا ی يك مؤسسه بعنوان یک شحصیت حسابداری است.
ب)فرض اندازه گیری برحسب واحدپول: در حسابداری معاملات و عملیات مالی و رویداد های دارای اثر بر حسب واحد پول بعنوان مقیاس مشترک اندازه گیری سنجیده و اطلاعات مالی بر حسب پول گزارش می شود.ومقياس مشترك اندازه گيري ارزش،تجميع،تلخيص وارائه اطلاعات مالي واحد پول رايج هر كشور است.
ج)فرض تداوم فعاليت : مؤسسات قاعدتاً برای مدت نامحدود تشکیل و فرض می شود که در آینده قابل پیش بینی دايرند وفعالیتهای آنها استمرار دارد . و قصد تعطیل و انحلال آنها وجود ندارد. البته این فرض به معنای دوام و بقای همیشگی مؤسسه نیست؛ بلکه به معنای آن است که یک مؤسسه بعنوان موجودیتی مستقل می تواند خود را با شرایط متغیر اقتصادی بنحوی وفق دهد که فعالیتهای آن ادامه یابد
د ) فرض دوره مالی: برای اینکه اطلاعاتی نسبتاً دقیق درباره نتایج عملیات و وضعیت مالی یک مؤسسه در طول زمان فراهم شود ، عمر یک موسسه به دوره های زمانی کوتا و مساوی تقسیم می شود . این کار به معنای پذیرفتن دوره مالی در حسابداری است؛ که این دوره مالی بستگی به نوع فعالیت و شرایط محیطی موسسه انتخاب و معمولاً طول دوره مالي مي تواند یک ماه ، سه ماه، شش ماه ، یک سال باشد.و هر یک از این دوره ها را دوره حسابداری می نامند. در ايران مؤسسات قانوناًناگزيرند كه سال شمسي را به عنوان سال مالي خود انتخاب كنند.اما شركتهاي سهامي وبرخي ديگر از اشخاص حقوقي اجازه دارند كه آغاز وپايان سال مالي خود راانتخاب نمايند.
ه) فرض تعهدي: مؤسسات معاملات و عملیات متعدد و متنوعی را در طول زمان انجام می دهند که قسمتی از آنها تعهد آور می باشد مانند معاملاتی خرید و فروش نسیه کالا که طرفین تعهد می کنند قسمتی از وجه معامله بعداً پرداخت گردد . که این نوع عملیات و عملیات مشابه تعهدی را برای یک مؤسسه بدنبال دارد؛ که بر اساس این فرض آثار معاملات و عملیات مالی در زمان وقوع(اعم از آن كه وجهي بابت آن دريافت يا پرداخت شده يا نشده باشد) در حساب ها ثبت می شود. در آمد ها در زمان تحقق و هزینه ها دردوره وقوع ، بدون در نظر گرفتن زمان دریافت و یا پرداخت آنها شناسایی،در حساب ها ثبت و در صورتهای مالی دوره مربوط گزارش می شود.
اصول عمومی حسابداری
1 – اصل بهای تمام شده : در حسابداری کنونی قیمتهای تحقق یافته در معاملات که اصطلاحاً بهای تمام شده یا ارزش تاریخی نامیده می شود مبنای ثبت و ضبط اطلاعات و گزارشات مالی قرار می گیرد. به این معنا که اقلام مختلف دارایی ، بدهی ، درآمد ها ، و هزینه ها به قیمت های معامله شده یا ارزش های تاریخی در مدارک حسابداری ثبت می شود.
2 – اصل تحقق درآمد: براساس اين اصل؛ درآمدها مي بايست به محض ارايه خدمت به مشتريان شناسايي وثبت شود اعم از اينكه بهاي آن نقداً دريافت شده يا نشده باشد.
3 – اصل تطابق(اصل تخصيص): براساس اين اصل؛ مي بايست هزينه ها ودرآمد هاي هر دوره مالي را به حسابهاي همان دوره منظور نمود.
4 – اصل افشاء(اصل واقعيت):
رویه های حسابداری یا اصول تفضیلی و یا استاندارد های حسابداری